Als je in de winter op de Etna bent, zie je talloze witte, druppelvormige formaties van wel 30 cm groot op de pijnbomen. De nesten, gesponnen van dunne witte draden, bedekken soms met tientallen de hele boom.
Dit zijn de nesten van de dennenprocessierups (“la processionaria” in het Italiaans). Deze vlinder uit de mottenfamilie is een echte bedreiging geworden in het Middellandse Zeegebied en ook op de Etna.
In dit artikel vertellen we je waarom en waar je rekening mee moet houden als je gaat wandelen op de Etna. Maar laten we bij het begin beginnen.
De levenscyclus van de dennenprocessierups
De rupsen van de dennenprocessierups brengen de winter beschermd door in hun witte nesten op de dennenbomen. Zodra het warmer wordt, kruipen ze uit hun nesten en beginnen ze de dennennaalden op te eten. Als er veel rupsen op een boom zitten, kunnen ze de hele boom opeten.
De rupsen kruipen in lange kettingen van de boom in de lente (tussen eind februari en begin april, afhankelijk van de klimatologische omstandigheden). De ene rups na de andere marcheert alsof ze in colonne lopen. Ze vormen een ware processie. Hier komt de naam van de vlinder vandaan. Deze kettingen kunnen enkele meters lang zijn.
Ze zoeken een geschikte plek onder de grond waar ze zich verpoppen. In de zomer tot de herfst komen de vlinders uit en leggen ze hun eitjes weer op de bomen. De rupsen komen uit en de cyclus begint opnieuw. Voor de winter eten ze de dennennaalden op en bouwen ze hun nesten.
Gevaar voor mens en natuur
Dus wat maakt de dennenprocessierups zo gevaarlijk en een echte invasie op de Etna, maar ook in andere gebieden?
La processionaria is altijd inheems geweest in het Middellandse Zeegebied. Als thermofiele soort blijft ze zich echter verspreiden door de stijgende temperaturen en zachte winters. Als er te veel rupsen op een boom leven, kunnen ze de boom ernstige schade toebrengen. Ze remmen de groei van de boom en kunnen ook leiden tot zijn dood.
Maar dat is niet het enige gevaar. Hoewel de vlinder ongevaarlijk is voor mens en dier, zijn de rupsen dat niet.
De rups is bedekt met kleine haartjes die aan het uiteinde haakvormig zijn. Hierdoor hechten ze zich gemakkelijk aan de huid wanneer je in contact komt met de rupsen en veroorzaken ze een allergische reactie. Het resultaat is een pijnlijke uitslag. Contact met de ogen kan ook leiden tot bindvliesontsteking.
De wind kan ook de fijne haartjes van de rupsen losmaken. Het inademen hiervan kan leiden tot niezen, keelpijn en, in ernstige gevallen, ademhalingsmoeilijkheden en bronchospasmen.
Distributie
De dennenprocessierups komt oorspronkelijk uit het hele Middellandse Zeegebied en het Nabije Oosten. Hij komt voor tot in het noorden van de Pyreneeën, in Zuid-Frankrijk, Zwitserland, Zuid-Tirol en in het noorden van de Balkan.
Hij houdt van droge dennenbossen zoals die in het Middellandse Zeegebied.
Tegenmaatregelen
De eenvoudigste methode om de dennenprocessierups te bestrijden, hoewel tijdrovend, is om de nesten in de winter handmatig uit de bomen te verwijderen en ze te verbranden. Hiervoor zijn natuurlijk specialisten nodig die geschikte beschermende kleding dragen.
Een andere optie is om plakstrips aan de stam te bevestigen zodat de rupsen eraan blijven plakken en de boom niet kunnen verlaten. De vlinder kan gevangen worden met feromoonvallen zodat hij zich niet meer kan voortplanten.
De nieuwste methode is om de boom te “enten” zodat hij giftig wordt voor la processionaria. Hierbij wordt een gat in de boom geboord en wordt het bestrijdingsmiddel geïnjecteerd zodat het zich door de hele boom kan verspreiden.
Helaas wordt er veel te weinig gedaan tegen deze invasie op de Etna. Er staan niet eens borden in de getroffen gebieden die waarschuwen voor het gevaar. Veel toeristen herkennen de dennenprocessierups niet en weten niet hoe ze zich correct moeten gedragen.
Voorzorgsmaatregelen voor een tocht op de Etna
Hoewel we nu veel hebben gehoord over de gevaren van de dennenprocessierups, hoef je niet bang te zijn als je gaat wandelen op de Etna.
Het belangrijkste is om alert te zijn! Je kunt de nesten van de dennenprocessierups al van verre herkennen en ze leven voornamelijk op dennenbomen. Ze komen niet voor in de beuken- of berkenbossen op de Etna.
Ga niet in de buurt van bomen waar je de nesten kunt zien. Als een nest uit een boom is gevallen en op het pad ligt, ga er dan ruim omheen. Val de nesten in geen geval aan.
Als je met je hond op pad bent, moet je er goed op letten dat de hond niet aan de nesten of rupsen likt.
Als je toch in contact komt met de rupsen, moet je onmiddellijk een arts raadplegen!
Als je dit allemaal in gedachten houdt, staat niets een Etna-tour in de weg!
Het is natuurlijk het beste als je met een van onze gidsen reist! Zij vertellen je niet alleen alles over de Etna, de flora en fauna, de 300 kraters en 560.000 jaar geschiedenis, maar wijzen je ook op de gevaren.
