De kleuren van de achtergrond (rood en geel) staan respectievelijk voor de steden Palermo en Corleone. Deze twee steden waren de eerste die zich verenigden in een verbond tegen de toenmalige Franse overheersing: met de zogenaamde Siciliaanse Vespers begon in Palermo op Paasmaandag 1282 (op het tijdstip van het avondgebed, Vespers) de opstand tegen Karel I van Anjou, die leidde tot de verdrijving van de Fransen uit Sicilië. De vlag wapperde voor het eerst tijdens deze opstand.
In het midden van de vlag zie je een trinacria: het hoofd van een vrouw omgeven door 3 benen. Dit symbool staat niet alleen op het wapen van Sicilië; als geluksbrenger is het te vinden op huizen, keramiek en natuurlijk op souvenirs; je kunt in de steden van Sicilië nauwelijks een paar meter lopen zonder dat het in het oog springt.
Er zijn verschillende verklaringen voor het ontstaan ervan; de meest waarschijnlijke is de volgende.
Drie benen – de triskele
De drie benen zijn een variatie op een oud symbool, de triskele, die bestaat uit drie bogen of benen die symmetrisch van het centrum af bewegen. Het woord triskele komt uit het Grieks en betekent driepoot. Zo’n drievoet is bijvoorbeeld ook te vinden in het wapen van het eiland Man of de stad Füssen in Beieren.
De triskele was een religieus symbool dat de zonnegod moest voorstellen of zijn verschijning in de vorm van de drie seizoenen lente, zomer en winter. Het was ook gebruikelijk in Griekenland en werd daar op munten gedrukt. Met de kolonisatie van Sicilië door de Grieken komt dit teken ook voor op Siciliaanse munten (in de 3e eeuw v.Chr.). Het symbool komt echter al veel eerder voor op Sicilië: De oudste voorstelling is gevonden in het westen van Sicilië, in het gebied van het huidige Agrigento, op een terracotta vat dat rond 700 v.C. is gemaakt.
Vanwege de driehoekige vorm van Sicilië werd dit symbool al snel het symbool van Sicilië zelf. Het waren ook de Grieken die Sicilië de naam Trinacria gaven. Dit woord is samengesteld uit de Griekse woorden voor “drie” en “kaap” en verwijst naar de drie kapen aan de uiterste punten van Sicilië:
- Kaap Lilibeo in Marsala in het westen van Sicilië,
- Kaap Passero (Kaap van de Mus) op de zuidoostelijke punt,
- Kaap Peloro in het noordoosten.
Medusa, het slangenhoofd
Het hoofd op de vlag is een Medusahoofd. Medusa is een figuur uit de Griekse mythologie. Zij was een van de drie Gorgonen: een lelijk, gevleugeld monster met slangen in plaats van haar op haar hoofd, dat iedereen die in haar ogen keek in steen veranderde. Volgens Ovidius was Medusa ooit een mooie vrouw, maar kreeg ze ruzie met de godin Athena door in een tempel van Athena plezier te maken met Poseidon en haar schoonheid boven die van de godin te stellen. Athena strafte haar toen met haar beruchte verschijning.
Veel Griekse helden probeerden Medusa te doden (zij was de enige van de drie Gorgonen die sterfelijk was) en werden versteend; alleen Perseus slaagde erin omdat hij hulp kreeg van de goden. Ze adviseerden hem het volgende te doen: Hij nam een schild mee en in plaats van Medusa rechtstreeks aan te kijken, keek hij alleen naar haar beeld dat in het schild werd weerspiegeld. Op die manier kon hij ze onthoofden.
Hij nam het afgehakte hoofd van de Medusa mee; het kwam hem nog een paar keer van pas omdat het zijn vijanden in steen veranderde. Om dezelfde reden werd en wordt de afbeelding van een Medusahoofd vaak op huizen geplaatst – en juist op de vlag van Sicilië. Het moet het huis en zijn bewoners beschermen tegen indringers en alle kwaad.
In de Romeinse tijd werden korenaren toegevoegd aan het hoofd van de Medusa; Sicilië werd toen beschouwd als de graanschuur van Italië. De Romeinse familie, aan wie de toenmalige Romeinse provincie Sicilië was onderworpen, wilde de Romeinse keizer leveren (en daarmee de zittende Caesar verdringen). Zij liet de korenaren op de in Sicilië geslagen munten drukken om aan te geven: Sicilië heeft het graan en dus ook de macht. Maar Caesar kreeg hier lucht van en stuurde deze familie in ballingschap naar Macedonië.
Een andere verklaring voor het hoofd van Medusa op de vlag van Sicilië is de volgende: net zoals Medusa met haar roodgloeiende ogen alles in steen veranderde, verandert de Etna met haar rode lava die uit de kraters stroomt en alles onder zich begraaft, ook alles in steen.
Zo leidt ook het verhaal van de vlag van Sicilië ons uiteindelijk naar onze geliefde Etna. En het toont ons opnieuw de rijkdom van de verhalen die zich rond dit eiland en ook rond de grootste en meest actieve vulkaan van Europa slingeren. We zullen er meer over vertellen in onze blog. Tot de volgende keer!