De Valle del Bove (vallei van de os) is een enorme vallei van ongeveer 5 km breed en ongeveer 7 km lang (in totaal 37 vierkante kilometer) aan de oostkant van de Etna, dus in de richting van de zee. De randen van de vallei zijn tot 1.000 meter hoog en dalen gedeeltelijk verticaal.
De vorming van de Valle del Bove
Volgens het laatste onderzoek werd deze indrukwekkende vallei ongeveer 8.000 jaar geleden gevormd. De toenmalige top (die naar verluidt ongeveer 3.700 meter hoog was) stortte in als gevolg van explosies en uitbarstingen, de rotsmassa’s rolden in zee en lieten deze enorme “wond” op de vulkaan achter. Het is onduidelijk of de vallei is gevormd door één instorting of meerdere, volgens de laatste theorieën waren het er twee, één 10.000 jaar geleden en één 8.000 jaar geleden.
Zelfs nu nog kan men de structuur van de vulkaan uit die tijd raden: Wie de Etna vanuit het oosten bekijkt, bijvoorbeeld vanuit Giarre of Riposto, ziet dat de randen van de vallei niet helemaal tot aan de hoofdkrater lopen, maar eerder eindigen in twee voorgebergten: Pizzi Deneri (2850 m) in het noorden en Montagnola (2613 m) in het zuiden. Deze zijn nog duidelijk gescheiden van de hoofdkrater door plateaus, respectievelijk de Piano delle Concazze en de Piano del Lago.
Het speciale microklimaat aan de oostkant
Lange tijd was de Valle del Bove een groene oase op deze stenen reus, vol weelderige bossen en weiden waar herders hun schapen hoedden en fruit werd geteeld. Hier komt waarschijnlijk de naam van de vallei vandaan (maar het is niet helemaal duidelijk). De reden hiervoor is het unieke klimaat dat aan de oostkant van de vulkaan heerst: de zon verwarmt elke ochtend de zwarte aarde van de vulkaan en de hete lucht stijgt op. Aan de oostkant volgt vochtige lucht van zee, die met toenemende hoogte afkoelt. Koude lucht kan niet langer dezelfde hoeveelheid vocht opnemen. Dus condenseert het vocht en vormen zich wolken, die schaduw en neerslag brengen. In dit bijzondere microklimaat gedijen planten die normaal alleen veel noordelijker voorkomen, zoals appels, peren, kastanjes of hazelnoten.
Door verschillende uitbarstingen van de zuidoostelijke krater, te beginnen in 1971, werd de vallei echter bijna volledig bedekt door de lavastromen, zodat het nu een zwarte steenwoestijn is.
Pas tijdens de uitbarsting van 1991 tot 1993 werd de lagere Val Calanna vallei, grenzend aan de Valle del Bove, verwoest door een lavastroom die doorliep naar Zafferana, waarbij het eerste huis daar werd verwoest en gelukkig stopte voor het tweede huis.
Ook nu nog stromen de lavastromen uit de zuidoostelijke krater gelukkig vaak in de Valle del Bove, waar ze geen schade kunnen aanrichten.
Geologische kenmerken
Voor vulkanologen is de Valle del Bove een echte schat. Op de wanden van de vallei zie je de ontelbare lagen lava. Deze zijn blootgelegd door het instorten van de top en maken zo de geschiedenis van de Etna vrij toegankelijk.
Eén geologische formatie is bijzonder goed te zien in de Valle del Bove: de zogenaamde dijken. Deze vrijstaande, verticale wanden van lava worden als volgt gevormd: tijdens een uitbarsting vormen zich spleten in de grond die zich vullen met de opstijgende, hete lava. Na de uitbarsting begint deze lava af te koelen. Aangezien lava een slechte warmtegeleider is, kan de warmte niet worden overgedragen aan het omringende gesteente, maar alleen naar boven, naar de lucht. De lava in de spleten koelt daarom extreem langzaam af; tientallen jaren na een uitbarsting kun je de hitte aan het oppervlak nog steeds voelen. Wanneer lava langzaam afkoelt, wordt het zeer hard, harder dan de omringende rotslagen. Wanneer de aarde weer geërodeerd wordt, blijft deze extreem harde lava over en vormt de bizarre sculpturen die u op de volgende foto’s kunt zien.
De enige twee kraters die zichtbaar zijn in de Valle del Bove zijn de Monte Centenari en de Monte Simone.
Hoe kun je de Valle del Bove bewandelen?
De vallei is bereikbaar per jeep vanuit het noordoosten, komende van de weg naar Mareneve. Je kunt minstens een klein stukje de vallei inrijden en over een lavastroom rijden. Dan is het alleen mogelijk om te voet verder te gaan langs de “Sentiero di Saro Ruspa”.
Dit pad is genoemd naar een machinist die, tijdens de uitbarsting van 1991 tot 1993, onvermoeibaar werkte om de lavastroom die op Zafferana afstevende te stoppen. Zijn graafmachine kantelde tijdens het werk in de lavastroom. Wonderbaarlijk, Saro Ruspa ontsnapte en overleefde.
Deze unieke formatie is echter pas echt indrukwekkend als ze van bovenaf wordt bekeken, d.w.z. vanaf de rand van de vallei.
We komen op onze tochten ofwel vanuit het zuiden (Etna South Tour) ofwel vanuit het noorden (Etna Trekking Tour) tot aan de vallei Valle del Bove, waarbij we recht voor de afgrond staan en dus vanaf de topkraters over deze enorme inkeping naar de zee kijken.